Көптөгөн ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар жумушка орноштурулган эмес.
Кызматкердин тажрыйбасы, квалификациясы жетиштүү болгону менен башка аймактын өкүлү болгондугуна байланыштуу көтөрүлбөй калган учурлар бар.
Аялдар кош бойлуу болгондуктан жумуштан алынган учурлар көп
Мунун баары дискриминация фактылары.
Расмий маалыматтар боюнча, Кыргызстанда жыл сайын жумушчуларды басмырлоо боюнча 2 миңден ашуун факты катталат. Бирок реалдуу статистика бир нече эсе көп экенин баарыбыз түшүнөбүз.
Ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү, оорулары же бузулуулары бар кызматкерлердин жашына, жынысына, аймактык жана улуттук өзгөчөлүктөрүнө жараша басмырлоо аракеттери кеңири жайылган.
Эмгек чөйрөсүндө басмырлоого Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 16-беренеси, Кыргыз Республикасынын Эмгек кодексинин 2 жана 9-беренелери менен тыюу салынган.
Мындай фактылар болгон учурда кызматкер профсоюздук комитетке же түздөн-түз сотко кайрыла алат.
Дискриминация көбүнчө жумуш ордунда зомбулуктун ар кандай көрүнүштөрүнө алып келет. Мындай көрүнүштөр эмгектик басмырлоо, сексуалдык асылуу (куугунтук), жумуш ордунда гендердик, экономикалык, психологиялык, физикалык зомбулук болуп саналат.
Эл аралык эмгек уюму (ЭЭУ) жумуш ордунда зордук-зомбулук адамдардын өлүмүнө жана жаракатына алып келүүчү кооптуу өндүрүш фактору деп эсептейт.
Эмгек дискриминациясы же жумушка орношуудагы дискриминация, жалдоодо, көтөрүлүүдө, эмгек акыны аныктоодо, кызматтык милдеттерди бөлүштүрүүдө ж.б. ишке орноштуруудагы дискриминацияны камтыйт. Ал жумушка орношуудагы дискриминацияны, биринчи кезекте, бош орун үчүн эмгек милдеттерин аткарууга түздөн-түз таасир этүүчү ишкердик сапаттарга тиешеси жок себептерден улам талапкерди жумушка алуудан баш тартууну камтыйт.
Иш берүүчүлөрдүн, башка кызматкерлердин жана кардарлардын зомбулуктары.
Бул камтышы мүмкүн:
— физикалык зомбулук — башка адамдын денелик бүтүндүгүн кемсинтүү жана аны басынтуу жана азап тартуу максатында бузуу; мисалы, ур-токмокко алуу же кордоо, агрессивдүү физикалык байланыш (адамды түртүп, тебүү, буюмдарды ыргытуу) же кыймылды чектөө, курал менен же куралсыз эркиндикти физикалык чектөө;
— сексуалдык асылуу — эмгектик, кызматтык, материалдык, үй-бүлөлүк жана башка көз карандылыкта турган адамды оозеки же физикалык түрдө кемсинткен жана кемсинткен сексуалдык мүнөздөгү аракеттер — оозеки зомбулук — айрым кызматкерлерге кыйкырып же кемсинтүүгө болот;
— эмоционалдык (психологиялык) зомбулук — эреже катары, кызматкерди кийинчерээк иштен бошотуу максатында коллективде куугунтуктоо түрүндө көрсөтүлөт.