Кыргыз Республикасынын Эмгек кодексинде “эмгек акы” түшүнүгү аныкталат. Алсак, эмгек акы – бул иштин мүнөзүнө жана шарттарына жараша төлөнгөн эмгек акы.
Бул каада-салт жана көнүмүш катары кабыл алынган белгилүү бир сумма эмес. Мисалы, мена йына жыйырма миң сом алам дейли. Жок, эмгек акы бир нече компоненттерден түзүлөт.
Анын негизин сааттык тарифтик чен же кызматтык эмгек акы түзөт.
Көбөйтүлгөн эмгек акы дем алыш жана майрам күндөрү, ошондой эле түнкү жана ченемден ашыкча иштөө үчүн каралган, б.а. ставкасы же эмгек акысы бир жарым-эки эсеге жогорулайт.
Мыйзамда төмөнкү учурларда эмгек акыны жогорулатуу каралган:
— жогорку квалификация жана кесиптик чеберчилик үчүн;
— илимдин доктору илимий даражасы үчүн — бир миң сегиз жүз сом, ал эми илимдин кандидаты үчүн — айына тогуз жүз сом өлчөмүндө;
— наамдар, чиндер, класстар үчүн;
— иштеген жылдары үчүн;
— өзгөчө шарттарда иштегендиги үчүн;
— бийик тоолуу шарттарда иштегендиги үчүн айлык пайыздык үстөк акылар жана коэффициенттер;
— айкалыштыруу үчүн кошумча төлөмдөр;
— иштебеген кызматкердин милдеттерин аткаргандыгы үчүн;
— нормалдуу эмес жумуш убактысы үчүн.
Кызматкерлер бонустарды да ала алышат. Кызматкерлердин өзгөчө сиңирген эмгегин сыйлоо, ошону менен кызматкерлерди өз ишинде дагы жогорку көрсөткүчтөргө шыктандыруу керек. Бонустар эмгектеги белгилүү жетишкендиктер үчүн же белгилүү бир убакыт аралыгындагы — бир айдагы, чейрек ичиндеги, жыл ичиндеги эмгектин натыйжалары боюнча, майрам күндөрү жана башка себептер боюнча берилет. Бул төлөмдөрдүн көбү милдеттүү түрдө, калганы жамааттык келишим боюнча төлөнөт.